Terug in Indonesie deel 3

Na een rustige nacht waar we allemaal heerlijk hebben geslapen, best fijn na de onrustige nacht daarvoor, moeten we redelijk vroeg op om de koffers weer vertrekklaar in te pakken. Om 9 uur, na een laatste heerlijk ontbijt bij hotel Sumba Nautil, gaan we op weg van West-Sumba naar Oost-Sumba. We laten het hotel dat zeker niet goedkoop was achter ons, maar dit hotel is beslist een aanrader, wat ons betreft. Het ligt op een prachtige lokatie en we hebben enorm genoten van de mooie omgeving en uitzichten en we hebben er heerlijk gegeten.

Op weg voor een tocht van 150 km die zo rond de 4 uur zal duren. De tocht gaat door mooi berggebied met prachtige vergezichten. De route blijkt er echter ook één van stijgen en dalen en vooral met heel veel  (haarspeld)bochten. Er waren stukken van de route die prima in het tv-programma “De gevaarlijkste wegen” hadden gepast pfff. Voor sommigen onder ons is de route ook een uitdaging voor de maag en worden letterlijk kotsmisselijk. Gelukkig heeft Marietta primatour tabletten meegenomen, want onze gids Youdi vertelt ons gelijk dat de wegen op het eiland Flores wel 10x slechter zijn met één en al bochten. Waahh kotszakken mee!

Omdat we de afgelopen dagen al diverse grafdorpen hebben bezocht, besluiten we met elkaar dat we de bezichtiging van het dorp dat als eerste op onze route staat over te slaan. Het tweede dorp (volgens ons programma stonden er twee dorpen op) zouden we dan wel willen bezichtigen en één was voldoende hadden we bedacht. Bedacht was het prima, maar ja .....daar gaat het mis, de communicatie met onze gids blijkt hier weer een  dingetje. Youdi zijn Engels is vooral basaal oké, maar het is niet altijd even gemakkelijk om met hem te communiceren en dan dezelfde taal te spreken. 🤔Wat dit punt betreft hebben we elkaar zo blijkt achteraf, niet goed begrepen. In het dorp Pasunga, dat we nu hebben overgeslagen staat namelijk de grootste grafsteen van Sumba. En die hadden we wel willen zien natuurlijk, ach ja.....kan gebeuren.

We stoppen op ons verzoek bij een lokale winkel langs de weg  (waar we gelukkig ook gelijk bij de eigenaar van de winkel, gebruik mogen maken van het toilet 🤪) om daar schriften, pennen, telramen, posterkaarten met o.a. taal en rekenen erop te kopen die we graag cadeau willen geven op een basisschool. Marietta had namelijk aan het begin van onze rondreis op Sumba al aan Youdi (de gids)  gevraagd of het mogelijk zou zijn een basisschool te bezoeken en indien mogelijk hadden we ook graag een hospitaal bezocht (het hospitaal is nog niet gelukt, dus die gaat in de herkansing op Flores dan maar).

Omdat het zaterdag is blijkt dit toch wat lastiger dan gedacht. Ondanks het feit dat de kinderen hier op zaterdag een dagdeel naar school gaan is de eindtijd wisselend. De meeste scholen waar we langs komen zijn namelijk al gesloten. Gelukkig voor ons vinden we toch nog een basisschool die nog open blijkt te zijn. We vragen de aanwezige leerkrachten  of wij even mogen kijken in een klas, dit mag en we worden gastvrij ontvangen, zo bijzonder en zo leuk. De kinderen in de klas die we bezoeken zijn in de leeftijd van 10 - 12 jaar en ze zijn in eerste instantie verlegen maar als we met  handen, voeten een beetje Bahasa en Engels een klein beetje met de kinderen en leerkrachten praten (natuurlijk helpt onze gids ook met vertalen) durven ze iets meer en is het weer hartstikke leuk om in de klas te kijken. We geven dan ook de door ons gekochte spullen af aan de leerkracht en die worden dankbaar in ontvangst genomen. Natuurlijk  gaan we nog met de leerkrachten en de hele klas op de foto, als we dan vragen of alle kinderen willen zwaaien voor de foto zijn ze al een stuk minder verlegen en zwaaien enthousiast voor de foto, echt zo leuk. Buiten de klas heeft zich inmiddels de halve school verzameld om naar ons te kijken ook met deze kinderen maken we een even een soort van praatje. En tot grote hilariteit van de kinderen doen we mee aan de high fives en natuurlijk maken we foto’s met ze, als we vertrekken worden we door zo’n beetje de gehele school uitgezwaaid.

Onze volgende stop is een Ikat winkel, waarvan de eigenaar de mentor van onze (junior) gids blijkt te zijn. Hij spreekt goed Engels en kan prima uitleggen hoe het handmatige proces van het maken van deze specifieke doeken in zijn werk gaat. Hij vertelt er enthousiast over. De motieven op deze doeken worden alleen op Sumba gemaakt en zijn zeker niet goedkoop (rond de 2 miljoen is de goedkoopste), dit omdat  het handmatige proces wel 7 maanden, soms wel een paar jaar, in beslag kan nemen en ieder onderdeel weer door een ander wordt gemaakt. De eigenaar vraagt ons of wij een gedeelte van het proces willen zien in zijn werkplaats, deze ligt op 200 meter van zijn winkel. Natuurlijk willen wij dit graag zien. We zien hoe een werknemer een indigo plant (plant met kleine blaadjes waar veel kleurstof in zit) enig tijd in het water laat weken en dan de plant uit het water haalt en uitknijpt, hierna wordt er gemalen koraal aan toegevoegd om het te laten binden (soort lijm) en wordt dan minimaal 20 tot 25 min handmatig geroerd. Hiermee wordt er zuurstof aan de  substantie  toegevoegd en maakt dat de kleur diep blauw wordt. De hand van de man is ook diepblauw...geen idee of dit er ooit nog afgaat. De tekeningen op de Ikat-doeken hebben allemaal een betekenis, heel bijzonder.  Zoals bijvoorbeeld een doek met een afbeelding van een man die een vrouw ontvoert (dit doet hij, omdat hij met deze vrouw zou willen trouwen, maar hier niet rijk genoeg voor is, hij heeft niet genoeg buffels/paarden/varkens e.d om voor deze vrouw te kunnen betalen) als hij met haar samen is geweest gaat de prijs aanzienlijk omlaag en kan hij misschien wel met haar trouwen haha mooi verhaal (en goed bedacht om op deze manier het wel mogelijk te maken om met de vrouw van je dromen te kunnen trouwen) en het mooi van dit verhaal is dat dit nu nog zo gebeurt. 

Ook licht hij het motief toe van de Nederlandse leeuw. Het is het volledige wapen, dat we op ons paspoort hebben - we laten dat ook aan hem zien. Hij vertelt over de komst van de Hollanders vanuit Flores. De oorlogjes tussen de koningen op Sumba werden door Nederland ingedamd door de koningen in te passen in het Nederlandse koloniale systeem. Hj vertelt dat Sumba een arm eiland was en is. Door de Nederlanders is er enige vooruitgang gekomen, ondanks alles. Het bijzondere is dat hij vertelt dat de kijk op geschiedenis natuurlijk met de tijd verandert.

Als we teruglopen naar de Ikat-winkel, zien we veel paarden. De winkeleigenaar vertelt over de paardenraces die voornamelijk op het oostelijk deel van Sumba plaatsvinden. De paarden zijn zeer waardevol en worden ook goed verzorgd.

Marietta en Marc besluiten een handgeweven Ikat-doek te kopen, de doeken zijn prachtig, zo mooi gemaakt. 

Inmiddels is het bijna 17 uur en gaan we voordat we naar ons hotel gaan, nog even nieuwe sandalen zien te scoren voor Marietta, want de zolen van die van haar waren immers door de barre  (volgens de van Rossums, alias de sportievelingen ) tocht van gisteren versleten, hahaha. Anyway, op zoek naar nieuwe schoenen en dan ook nog maat 41, best een uitdaging in Indonesië; ze hebben hier allemaal kleine voeten.  Schoenen kopen gelukt, met hulp van Youdi, sneakers en sandalen gekocht voor het enorme bedrag van samen nog geen 20 euro.

Rond 17.30 arriveren we bij het Padadita Hotel waar we voor de komende 2 nachten verblijven. Dit hotel is i.p.v. het door de reisorganisatie geboekte Elvin hotel. Na wat navraag via de mail bij de reisorganisatie blijkt dat er (voor ons onduidelijke) klachten zijn geweest over het Elvin hotel waarop de reisagent alhier heeft besloten ons om te boeken naar het Padadita hotel. De dames treuren nog even: knappe Elvin van de foto uit het boekje van Van Verre zullen we dus niet ontmoeten. En Youdi kent hem ook niet...

Dit hotel ligt aan zee (zwemmen is niet mogelijk want je moet over een soort wad om bij het water te kunnen komen) maar het uitzicht is weer prima, een zwembad wordt nog aangelegd. Het eten is hier prima en vooral ook heel goedkoop. Het hotel heeft wel een groot nadeel, de ramen van de kamer sluiten niet er blijft een ruime kier over, waardoor de muggen zo’n beetje twee aan twee gearmd naar binnen kunnen en dat in Malaria gebied. Met enige creativiteit de klamboes opgehangen, Carla klimmend op een stoel bovenop een bed (4x !) heel fijn dat we deze bij ons hebben. 

Reizen naar verre oorden is leuk, maar minder leuk zijn de ongenode gasten zoals daar zijn de kakkerlak. Getver, de eerste door ons ontdekte zat bij Eric en Marietta in de douche en liet zich niet verjagen. Mmmm hoe krijg je dat ongewenste mormel dan uit je kamer? Eric bedacht zich geen moment en ging hulp halen bij de receptie . Er loopt direct een mannetje mee, gaat de douche in en pakt zonder enige aarzeling de kakkerlak op en gooit deze buiten het hotel. De rillingen lopen over me rug als ik er alleen al aan denk omdat vieze beest op te pakken. Wat blijkt heeft dat mormel ook zijn vriend meegenomen en die zat pontificaal op de rand van het bed bij Maikel. Carla heeft toen, op oorlogspad met een fles deet, deze kakkerlak verdoofd en uiteindelijk kunnen vangen onder een glas en zo de kamer uit gebonjourd en verzopen in een emmer met sop die nog op de gang stond. Zooo blij  dat we klamboes hadden opgehangen ook goed voor onze psyche om nog enigszins rustig te kunnen gaan slapen, selamat tidur.

Dag 2 Padadita  hotel, zondag 28 juli

Yeah deze dag kunnen we uitslapen en wel tot 8.30 uur😂we gaan namelijk pas rond 10 uur op pad, dit omdat Youdi gisterenmiddag onze was bij een lokale wasdame heeft gebracht en vandaag in de ochtend weer kan ophalen.  Voor het enorme bedrag van respectievelijk € 3,50,  € 2,40 en € 1,20  krijgen we onze was keurig opgevouwen en schoon terug. Marc is met de minste was het duurste uit, maar dat mag de pret van de rest niet drukken. Natuurlijk hebben we het met hem verrekend.

Helaas had Maikel al sinds een dag buikklachten en last van de bekende reizigersdiarree, hij besluit om vandaag in het hotel te blijven en niet mee te gaan op pad. Met wat hulp van medicatie voelt hij zich later op de dag goed genoeg om mee te gaan eten.

Tegen half elf vertrekt het gezelschap naar de dorpjes Pau en Rende. Youdi, die hier in de buurt woont, vertelt onderweg dat de grafstenen in deze dorpjes anders zijn dan die we tot nu toe hebben gezien. We gaan het zien.

In Rende zijn weinig mensen te zien. Dit is niet omdat het zondag is en men naar de kerk is. Het is gewoon heet!

Ook Rende kent een eigen koning. En dit koningsschap heeft zo zijn voordelen. Je kunt als koning bepalen wie als slaaf voor jou moet werken. In de praktijk komt het erop neer dat “slaven” in het dorp een deel van hun productie aan de koning afstaan. Een soort “horigen” lijkt ons.

De koning woont in een huis waarvan de wanden zijn gemaakt van buffelhuiden. Die zijn volledig uitgehard en zo heb je een stevige muur. Bij de andere huizen zijn de muren van hout. Het koningshuis is dus makkelijk te herkennen.

In Rende wordt wel duidelijk dat Youdi in zijn eigen (woon)omgeving is aangekomen. Hij vertelt honderduit over de grafstenen die we er zien. En het mag gezegd worden: ze zijn schitterend bewerkt. Er zijn hele oude stenen, maar ook hele moderne van beton. Maar het zijn de versieringen die in het oog springen. Die vertellen een verhaal.

Er is een grafsteen met een afbeelding van een aap. Youdi vertelt dat een Amerikaan deze steen in 2010 voor veel geld wilde kopen. Het dorp ging hierover in beraad. De koop is niet doorgegaan. Alle dorpelingen kregen dezelfde droom waarin het niet goed met ze afliep: ze stierven. De grafsteen bleef voor het dorp behouden en daarmee ook de afbeelding die voor een voorouder was gemaakt.

Ook bij andere grafstenen zijn mooie afbeeldingen te zien. Er zijn afbeeldingen met buffels, paarden  en verschillende vogels waaronder kippen. Een kaketoe leidt je naar water als je verdwaalt bent.

Heel bijzonder is de afbeelding van een krokodil. Levende krokodillen worden hier niet gedood. Wel probeert men het dier te verleiden om bij de dorpen weg te blijven. Daarvoor gebruiken de Sumbanezen buffelvlees (dat erg veel waard is). Een krokodil wordt gezien als een reïncarnatie van een slecht mens, meestal een vrouw. Dat dan weer wel.

In Pau, het tweede dorpje dat we bezoeken, zien we een mooi voorbeeld van een afbeelding van een verkenner. Verkenners waren heel belangrijk. Er was vroeger veel strijd op Sumba en het was belangrijk om te weten 

of een ander dorp plannen voor een gevecht had.

Na deze culturele verrijking is het tijd voor de innerlijke mens. Martin rijdt ons naar een mooie beschutte plek aan zee. Het is zondag en veel mensen genieten van een maaltijd aan zee. Youdi heeft de maaltijdboxen weer meegenomen en we smullen heerlijk van de kip die hij voor ons meegenomen heeft. Ter plekke koopt hij kokoswater voor ons. Heerlijk.

Een van de vele honden aan het strand geniet mee van onze maaltijd. Voldaan van alle kip, gaat hij er lekker bij liggen.

Daarna rijden we terug naar ons hotel. Met Maikel gaat het gelukkig beter. We nemen afscheid van onze chauffeur Martin, die de bus van zijn werkgever terug moet brengen op de andere kant van het eiland. En wij weten dat je daarvoor wel wat tijd nodig hebt.

‘s Avonds haalt Youdi ons op met zijn eigen auto. Dankzij een rijke oom heeft hij deze aan kunnen schaffen. Hij is nog wel ff bezig met afbetalen.

Youdi rijdt ons naar het havengebied. De straten zijn vol met kramen waar vis wordt verkocht. En vis is ook wat de maaltijd zal brengen. Youdi brengt ons naar een visrestaurantje. Dat betekent dat we zelf de vis mogen uitkiezen die we gaan eten. Een vissoep getrokken van Barracuda. En heerlijke gegrilde vis en groente. We hebben Youdi uitgenodigd voor deze maaltijd en hij smult heerlijk met ons mee. Hij vertelt ons dat hij afkomstig is van een eiland zo’n 45 minuten vliegen bij Sumba vandaan. Op jonge leeftijd kwam hij naar Sumba. Indertijd moest hij lang reizen om op school te komen. Elke dag 27 km reizen zonder vervoersmiddel ging hem niet worden en hij haakte al snel af. Het is mooi om te zien hoe ver hij gekomen is. De afgelopen jaren heeft hij als chauffeur gewerkt en nu is hij gids in opleiding, een junior gids.

We gaan niet al te laat naar bed. Morgen is het vroeg dag. Om 07.20 uur vliegen we naar Kupang. Om 06.00 uur zullen we bij het hotel vertrekken.